ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің хабарлауынша, 2025 жылдың басынан бері әлеуметтік жағынан осал топтарға жаңа бизнес-идеяларды жүзеге асыру мақсатында 8 964 грант берілді, оның ішінде 5 539 грант ауыл тұрғындарына тиесілі. Жалпы жыл соңына дейін 9 234 грант беру жоспарланған. Барлығы 22,7 мыңға жуық өтініш қабылданған, оның ішінде 14,8 мыңы – көпбалалы отбасылардан, 3,6 мыңы – мүгедектігі бар адамдардан, 2,6 мыңы – мүгедек балаға күтім жасайтын тұлғалардан, 600-і – атаулы әлеуметтік көмек алушылардан түскен. Сонымен қатар, өтініш бергендердің қатарында асыраушысынан айырылған 758 адам, 178 қоныс аударушы және 145 қандас бар. 2025 жылдың 1 қазанындағы деректер бойынша ең көп өтініш Түркістан облысынан (1 788), Қызылорда облысынан (1 500) және Жамбыл облысынан (1 006) түскен, ал ең аз өтініш Астана қаласынан (126) және Ұлытау облысынан (79) келген. Гранттар келесі мақсаттарға берілген: технологиялық жабдық сатып алуға – 3 930, құрал-жабдық пен еңбек құралдарын алу үшін – 2 589, мал шаруашылығына – 2 228, ғимараттарды жалға алуға – 135, өсімдік шаруашылығына – 82. Өтініш берушілер категориясы бойынша: көпбалалы отбасыларға – 5 822 грант, мүгедектігі бар адамдарға – 1 397, мүгедек баланы тәрбиелеп отырған ата-аналарға – 1 015, атаулы әлеуметтік көмек алушыларға – 266, асыраушысынан айырылғандарға – 312, қоныс аударушыларға – 87 және қандастарға – 65 грант берілген.
Евразия24 пікірі:
Айта кетерлігі, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі хабарламасында гранттың бір адамға берілетін нақты сомасы көрсетілмеген – ал ол 400 МРП (1 572 800 теңге) деңгейінде және мемлекет ұқсас көлемдегі гранттарды жыл сайын бөледі. Осы орайда «бюджеттен бөлінген инвестициялар қаншалықты тиімді?» деген сауал туындайды. Бұл сұраққа жауапты Жоғарғы есеп палатасының 2025 жылы жазда ұсынған «2024 жылғы республикалық бюджеттің орындалуы туралы» есебін іздеп табамыз. Осы есепте 2024 жылы жергілікті бюджеттен мемлекеттік гранттарға 12,7 млрд теңге бөлінгені және 8 941 адам қамтылғаны айтылған (2023 жылы – 12,4 млрд теңге 9 102 адамға, 2022 жылы – 24,6 млрд теңге 21 609 адамға). «Жоғары аудиторлық палатаның ретроспективтік талдауы бойынша 2022 жылы грант алған 21 600-ден астам кәсіпкердің бүгінгі күні 50 %-дан астамы, яғни шамамен 11 000 жеке кәсіпкерлік қызметін тоқтатқан. Ал 2023 жылы грант алған 9 100-ге жуық тұлғаның 32 %-ы, шамамен 3 000 адам кәсіпкерлікті әрі қарай жүргізбеген», — деп жазады аудиттік орган. Сондай-ақ Жоғары аудиторлық палатаның қорытындысы бойынша – 2022-2023 жылдары жалпы саны 5 000-нан астам жеке кәсіпкерге 6,2 млрд теңге көлемінде бөлінген бюджет қаражатын рационалды пайдаланбау қаупі жеткілікті деңгейде байқалады. Қызығы сол — гранттар қайтарымсыз болғандықтан ешкім жауапкерлікке тартылған жоқ. Алайда ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі қоғамдық аудит есебіне қарамастан, 2026 жылы тағы 9 000 грант бөлуді жоспарлап отырғанын мәлімдеді.
