Александра АЛЁХОВА

Шамамен бір апта бұрын бизнес қауымдастықтар жаңа Салық кодексінде қарастырылған – қосылған құн салығын алдын ала төлеу тәртібіне қатысты – норманың іс жүзінде қолданылуына байланысты ақпараттық кеңістікте бұрын-соңды болмаған резонанс тудырды. Бұл мәселе туралы «Еуразия24» қысқаша ақпарат таратқан болатын. Осы уақыт ішінде мемлекет тарапынан ресми түсініктемелер мен сарапшылардың пікірі жарияланып, жаңа тәртіптің шынымен де қазақстандық кәсіпкерлікке қауіп төндіретіні немесе бұл – қосылған құн салығын әділ төлеуді қамтамасыз етуге бағытталған қажетті қадам екендігі туралы пікірталас өрбіді.

Көріп отырғанымыздай, Қазақстан Ұлттық қордың қаражатын бюджеттің кем-кетік тұстарын жамауға пайдалануды біртіндеп доғаруға бет алған сыңайлы. Бұл – Мемлекет басшысының қаржы-экономика блогына қойған талабының жеткенін көрсетеді. Дегенмен бұл бағытта нақты нәтижеге қол жеткізу – басқа мәселе. Себебі бюджет параметрлерін өзгертуге, жоспарланған мақсаттар орындалмай жатқан жағдайда, кез келген сәтте баруға болады. 2025 жылдың 26 тамызында Үкімет отырысында 2026–2028 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамы қаралды.

Бұған дейін мен бірыңғай ұлттық цифрлық экожүйені жедел қалыптастыру қажеттігін атап өттім. Осыған орай, тиісті инфрақұрылымды дайындау, заңнамалық базаны әзірлеу, деректерді жинау жүйесін құру, сондай-ақжасанды интеллектті енгізу жұмыстарын бастау жөнінде тапсырма бергенболатынмын. Алайда бұл тапсырмалардың орындалу барысы көңіл көншітпейді, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев. Президенттің сынынан кейін мемлекеттік органдар жеделқимылдай бастады. Дегенмен, Қазақстанның жасанды интеллект әлемінежаппай енуі шеңберінде қоғам назарынан тыс қалып, кеңінен талқыланбайкелген бір маңызды мәселе бар. Жасанды интеллекттің білім беру саласына, жалпы күнделікті өмірге кеңінен енгізілуінің елдегі 7 миллионға жуықбаланың дамуына ықпалы қандай болмақ?

2024 жылғы қыркүйекте Президент Қасым-Жомарт Тоқаев бюджеттік қатынастар саласындағы ретсіздіктерге назар аударды. «Шағын және орта бизнестен түсетін салықтарды өңірлерде қалдыру туралы шешім – уақтылы әрі дұрыс қабылданған шешім. Бұл кәсіпкерлікті дамытуға серпін беріп, әкімдердің дербестігін арттырды. Алайда бірқатар өңір басшылары бұл қосымша табыс көзін ұқыпсыз пайдаланып, мемлекет үшін нақты пайдасы жоқ, екінші кезектегі жобалар мен міндеттерге жұмсады. Осыған байланысты бюджет тапшылығын жабу көздерін табу үшін Үкімет өтемдік тетіктерді ойластырып, ұтымды шешімдер қабылдауы қажет», – деді Мемлекет басшысы 2024 жылғы қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында.

Жоғары аудиторлық палата (ЖАП) 2024 жылғы республикалық бюджеттің орындалуы туралы Үкімет есебіне жасаған қорытындысында елдің жалпы экономикалық көрсеткіштерімен қатар, халық үшінжүзеге асырылып жатқан үш ұлттық жобаның орындалу барысына арнайы тоқталды. Олар – «Жайлы мектеп», «Ауылдық денсаулық сақтаудыжаңғырту» және «Қолжетімді интернет» жобалары. Соңғысы 2027 жылға дейін жоспарланғандықтан, әзірге алғашқы екі жобаға жеке назар аударамыз. 2025 жылы 14 мамырда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев«Самұрық-Қазына» АҚ басқарма төрағасы Нұрлан Жақыповты қабылдағанболатын. Сол кездесуде Президентке «Жайлы мектеп» ұлттық жобасыныңорындалуы жөнінде қысқаша ақпарат берілді: «Қазіргі уақытта 106 мектептіңқұрылысы аяқталды, жыл соңына дейін тағы 102 мектеп салынбақ». Бәрі жоспарға сай жүріп жатқандай көрінеді.