Жоғарғы аудиторлық палата хабарлайды: Ведомство жүргізген аудит нәтижесінде өңірлік әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар (ӘКК) қызметінде бірқатар мәселелер мен кемшіліктер анықталды. ӘКК мемлекеттік жоспарлау жүйесіне кіріктірілмеген, олардың даму жоспарлары номиналды сипатта және сыртқы бағалауға ұшырамайды, ал олардың қызметі әкімдіктердің тиімділігін бағалауға әсер етпейді. Отырыс барысында Жоғарғы аудиторлық палата төрағасы уәкілетті орган ретінде Ұлттық экономика министрлігі ӘКК қызметін ретке келтіруі қажет екенін атап өтті. «Сіздер нақты бағыт айқындап, ӘКК қандай функцияларды атқаруы тиіс екенін анықтауларыңыз қажет. Бұл – даму институттары ма, әлде басқа ма? Олардың өңірлердегі әлеуметтік рөлі қандай? Инвестиция тартудағы орны қандай? Қандай құралдарды пайдалануы тиіс? Несие беру бойынша – не нәрсеге рұқсат етіледі, ал не нәрсеге рұқсат етілмейді? Жалпы, бірізді тәсіл қажет», – деді Премьер-Министр Әлихан Смайылов. Аудиторлық есепке сәйкес, соңғы 5 жылда ӘКК-ге 528 млрд теңгеден астам бюджет қаражаты берілген, оның 288 млрд теңгеден астамы кәсіпкерлік субъектілерін несиелеуге бағытталған. Алайда өңірлердің дамуына серпін беретін инвестициялық жобаларды жүзеге асырудың орнына, ӘКК түсетін қаражатты банктік депозиттерге орналастырып, әлеуметтік тиімділігі төмен бірлескен коммерциялық жобалармен айналысуда.
Евразия24 пікірі:
Мемлекеттік қаржыландыру көлемінің ұлғаюына қарамастан, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар (ӘКК) әлі де шығынды құрылымдар болып отыр. «Аудит қамтыған ӘКК бойынша 2025 жылдың басындағы жинақталған шығын 209 млрд теңгеден асып, 2020 жылмен салыстырғанда 7 есеге өсті», – деп көрсетілген Жоғарғы аудиторлық палатаның есептік құжатында. Аталған құрылымдарға қатысты сын алғаш рет айтылып отырған жоқ. Соған қарамастан, ӘКК өз жұмысын жалғастырып, қазіргі уақытта да белсенді қызмет етіп келеді. Мысалы, 2022 жылдың соңында Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің төрағасы қызметін атқарған Олжас Бектенов Мәжіліс отырысында 2017–2021 жылдар аралығындағы 17 ӘКК қызметінің нәтижелеріне жүргізілген талдауды таныстырған болатын. Агенттік анықтаған негізгі проблемалар мыналар: ӘКК-нің нақты қызметі олардың құрылу мақсаттарына сәйкес келмейді, активтерді басқару тиімді емес, сыбайлас жемқорлық тәуекелдері жоғары. Сонымен қатар, инвестициялық жобалар аясында жер телімдері конкурстан тыс негізде бөлінген. Алайда мұндай жобалардың шамамен жартысы көпқабатты тұрғын үйлер, мейрамханалар, автокөлік жуу орындары сияқты коммерциялық нысандарды салуға бағытталған. Өндіріс саласына салынған инвестициялар бірлі-жарым ғана. Жоғарғы аудиторлық палата жариялаған жаңа есепте де осыған ұқсас мәселелер көрініс тапқан. Бұл соңғы үш жылда елеулі өзгерістер болмағанын көрсетеді. Алдағы уақытта нақты шешім қабылдана ма, жоқ па, бұл мәселе әлі де ашық күйінде қалып отыр.
